Aşiyan Müzesi (Tevfik Fikret’in Evi) Hakkında 9 Önemli Bilgi

Türk Edebiyatı sevdalıları, Aşiyan Müzesi’ni ziyaret ettiniz mi?

Eğer hala görmediyseniz, Aşiyan Müzesi’ni  neden ziyaret etmeniz gerektiğini anlatan 9 önemli noktayı yazımın ilerleyen bölümlerinde okuduktan sonra İstanbul’da gezilecek yerler listenize ekleyeceğinize eminim.

İstanbul’u bu kadar güzel kılanın ne olduğunu hiç düşündünüz mü? Hemen aklınıza pek çok yer veya sebep geliverdi değil mi?

Tüm nedenlerin arasında bir tanesi var ki, inci gibi parlayıp gözlerimizi kamaştırır.

Boğaziçi…

Dantel gibi kıvrımlı koylarıyla farklı manzaraların keyfini sunar bize. Her semtinde farklı kapılar açılır yaşamlarımıza. Farklı kültürler, farklı mutfaklar, tarihi hikayeler.

Asırların değiştiremediği denizin kokusudur, tuzlu yosunlu…

Suya cemre düşüp denizler ısınmaya başlayınca, Karadeniz’den Marmara’ya doğru akın edip, Topkapı Sarayı önlerine doğru zıplaya zıplaya yüzen yunuslardır değişmeyen.

Onları görünce bir sevinç bir umut kaplar içimi. Çocukluğumu hatırlarım. Yenimahalle’deki evimizin balkonunu, Gülhane’yi hatırlarım çınar ağaçları arasında, sahilde koşturup galeta peynir yediğimi hatırlarım annemlerle, yunus sürüleri ufukta geçerken. Ve daha bir sürü anılar.

Boğazın o esen tuzlu yosunlu nefesi İstanbulluların hayatlarına dokunup, asırlık mozaiğin içine katıverir güzelce…

Artık çocukluk anıları geride kalsada, İstanbul hala o engin mozaiğinin bir damlasıyla bile beni/ bizleri devşirmeye devam ediyor. 2023 sömestr tatilinde Çocukla Gezin ekibi olarak yaptığımız Aşiyan Müzesi gezimiz o damlalardan bir tanesi oldu benim için.  Ziyaretimde gördüklerim ve öğrendiklerim sayesinde Osmanlı edebiyatı yazar ve şairlerine bakış açım değişti.

Nasıl değiştirdi diye soracak olursanız?

Yazımın ilerleyen paragraflarında cevabını bulacaksınız, ama önce Aşiyan Müzesi  ile ilgili genel detaylar, müze ücreti, konum ve ulaşımı hakkında bilgileri paylaşmak istiyorum.

Boğazda yer alan diğer semtleri gezmek isterseniz, planlama yapmadan önce linkte yer alan yazılarımı okumanızı öneririm.

Aşiyan Müzesi, önemli edebiyat şair ve yazarlarımızdan Tevfik Fikret’in ailesiyle yaşadığı evde yer almaktadır. Şairin vefatının ardından, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bu şirin beyaz panjurlu evi, eşi Nazime Hanımdan satın alır. 1945 yılında Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak ziyarete açılır. Tevfik Fikret’in, Eyüp’teki aile mezarlığında bulunan mezarı, 1961’de müzenin bahçesine taşınmış ve müze bu tarihten sonra Aşiyan Müzesi adını almıştır.

Aşiyan Müzesi giriş ücretleri ve çalışma saatleri;

Aşiyan müzesi, pazartesi dışında her gün saat 09.00- 17.00 saatleri arasında açıktır.

Müzeye giriş ücretsizdir.

Aşiyan Müzesi nerede ve nasıl ulaşırım?

Aşiyan semti, Bebek ve Rumeli Hisarı arasında kalan küçük bir boğaz semtidir.

Kadıköy rıhtımdan vapurla Beşiktaş’a geçip, 22, 22RE, 25E nolu otobüslerle Aşiyan durağına ulaşabilirsiniz.

Metroyla ulaşım;

Levent metrosundan F4 Rumeli Hisarüstü/ Boğaziçi Üniversitesi metro hattına aktarma yapıp,  Aşiyan fünüküler istasyonundan tramvaya binebilirsiniz. Asansörlerle yukarı çıktığınızda Aşiyan sahiline gelmiş oluyorsunuz. Metro linki

Özel vasıtayla ulaşım;

Sahil yolu trafiği özellikle haftasonlarında yoğun olabilir, bu nedenle otopark için yer bulamayabilirsiniz. Aşiyan ve Bebek gibi semtlere toplu taşıma aracı kullanarak ulaşmanızı öneriyorum. Eğer buna imkan yoksa; hafta içi arabanızla gidebilirsiniz, mesela sabah saatlerinde. Rumelihisarı’na, ya da sahil boyunca yer alan İspark‘lara aracınızı park etmenizi öneririm.

Aşiyan sahile vardığınızda, yaya geçidinden karşıya geçin ve müze levhalarını takip edin.

Boğaz hattında yer alan başka bir müze olan Sadberk Hanım Müzesi’de geçmişten günümüze el emeği göz nuru pek çok esere yer veriyor. Hem boğaz havası alalım hemde çocuklarla müze ziyareti yapalım diyorsanız, Sadberk Hanım Müzesi yazımı inceleyebilirsiniz.

Aşiyan Müzesine çocuklu bebekli ziyaret yapılır mı?

Aşiyan Müzesi, 10 yaş ve üzeri edebiyat meraklısı herkes için İstanbul’da gezilecek önemli yerlerden biri. Özellikle lise ve üniversite gençlerimizin ziyaret etmeleri çok önemli!!! Edebiyat öğretmenlerimizin, değerli Osmanlı edebiyatı şair ve yazarlarımızın yaşam ve eserlerini, öğrencilerine burada yaşayarak anlatmaları gerektiğini düşünüyorum.

Tabiki öğrenci değilseniz ve merak ediyorsanız, çocukla bebekle bile gidip gezebilirsiniz. Ama yokuş yukarı bebek puseti kullanmak için mutlaka destek almanızı öneririm. Müze ve çevresinde de yemek yenecek yer yok. Dolayısıyla çocuklarla buraya gelirken içecek, meyve ve atıştırmalık gibi hafif yiyecekleri yanınızda bulundurmanızı öneririm.

Aşiyan Müzesi ziyaretinizden sonra çocuklarla neler yapabilirsiniz?

Müze ve bahçesini ziyaret ettikten sonra sahile tekrar inip Aşiyan vapur iskelesinden karşıya Anadolu Hisarı’na geçebilirsiniz. Sabancı Öğretmen Evi ya da Göksu deresi boyunca yer alan kafelerde günün yorgunluğunu atabilirsiniz.

İstanbul’da gezilecek yerlerden olan Anadolu Hisarı ve çevresinde çocuklarla neler yapılır diyorsanız, yazıma göz atmanızı öneririm.

Avrupa yakasında kalalım diyorsanız, Bebek ya da Rumeli Hisarı’na yürüyüş yapmanızı öneririm. Eğer vaktiniz olursa Bebek’te küçük vintage dükkanları gezin, waffle yiyin ya da Bebek Caminin önündeki çay bahçesinde yorgunluk kahvenizi alın. Hatta hala enerjiniz kaldıysa Bebek vapur iskelesinden motorla Çengelköy’e geçebilirsiniz. ( Bebek vapur iskelesinin önünde yer alan kafede de hamburger, tost, çorba ya da çay kahve servisi var. Öneririm 😉 )

Aşiyan müzesi ziyaretinizde (Tevfik Fikret’in Evi) bilinmesi gereken 9 önemli bilgi;

• Şair, müzenin bulunduğu evin planlarını kendisi hazırlar. Hatta inşaatı esnasında da işçilerle beraber çalışır.
• Tevfik Fikret, müzenin bulunduğu evin ismini Aşiyan olarak kendi koyar. Kuş yuvası anlamına gelen sözcük, zamanla semtin adı haline gelir.
• Müzede göreceğiniz tüm mobilyalar, duvar ve tavan süslemeleri dahil olmak üzere her şey şairin tasarımıdır. Evin üst katında yer alan çalışma odasındaki masa ve sandalyeyi de ergonomik olarak Tevfik Fikret tasarlanmıştır.
• Aşiyan Müzesinin duvarlarında asılı duran pek çok tablo yine şairin eserleridir.
• Müzede, Tevfik Fikret ve ailesine ait eşyalarla, Tanzimat Edebiyatıyla Edebiyat-ı Cedide döneminin önemli sanatçılarının eşyaları sergilenmektedir. (Şair Nigar Hanım ve Abdülhak Hamit’in eşyaları ve Şehzade Abdülmecid Efendi’nin şaire hediyesi olan “Sis” isimli tablosu)
• Türkiye’nin ilk edebiyat müzesi olma ünvanına sahiptir.
• Tevfik Fikret’in birebir replikası olan balmumundan yapılmış heykeli, onun gerçek halini hissettirmekte ve yaşatmaktadır.
• Aşiyan Müzesini ziyaret etmeden önce Aşiyan Müzesi aplikasyonunu cep telefonunuza yüklemenizi öneririm. Çünkü bu değerli müze ve evin detaylarıyla ilgili bilgiler müzeyi ziyaretiniz sırasında faydalı olacaktır.
• Aşiyan Müzesi içinde fotoğraf çekmek yasak maalesef. Sadece üst katta yer alan Tevfik Fikret’in yatak odasının penceresinden manzara çekimi yapabilirsiniz.

Müzeyi gezerken sadece bir şairin evini ziyaret ediyormuş gibi hissetmiyorsunuz. Onun fikirlerini, Doğu ve Batı arasında kurmuş olduğu sentezi, Osmanlı’nın son dönemlerini ve gelişen dünyayla dönemin politikalarına karşı çatışmalarını yaşıyorsunuz. Evin her köşesinde bizlere gönderilmiş mesajlar var sanki… Müzenin girişinde sizi karşılayan “Sis” tablosunda yer alan gizli İstanbul silüetinde olduğu gibi. Tabi tüm bunlara Aşiyan’ın benzersiz manzarası da eklenince Tevfik Fikret’e olan hayranlığım daha da çok arttı.

Ayrıca müze çalışanlarının gayet donanımlı rehberliğiyle Tevfik Fikret’in bambaşka bir yönünü de keşfediyorsunuz. Döneminin kriterlerine göre feminist bir kişilik bile diyebilirim. Özellikle müslüman kadınların toplum içinde geride bırakılmalarına karşı. Gayrimüslim ya da saraylı kadınlara göre müslüman kadının yaşam haklarındaki eşitsizlikler ve dayatılan kısıtlamalara karşı aktif bir rol oynamış. Bu nedenle hapiste bile yatmayı göze almış. Çağının değerlerine göre fikirleri hep yanlış anlaşılmış, ama farkındalık yaratmayı başarmış. Özgürlükler, eğitim, vatan hakkında yazdığı pek çok eserle, çoğu insanın ilham kaynağı olmuş ki bunlardan biride Atatürk’tür. Eserleri onun başucu kitapları olmuş, laiklik, kadın, eğitim ve gençlik gibi konular üzerinde modern Türkiye’nin temellerinde etkisi olmuştur.

“Fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür bir şairim” diye kendini anlatan Tevfik Fikret’in sözünün getirdiği derin manadan etkilenen Atatürk’te, 1925 yılında öğretmenlere seslenirken ” Cumhuriyet sizlerden, fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür nesiller ister” demiştir.

Zamanında pek çok devrimci ruha ilham olan Tevfik Fikret’i, Aşiyan Müzesi ziyaretimle daha iyi tanıdım. Osmanlı edebiyatı yazarlarımıza karşı bakışımın değişmesi aslında bu yüzdendir. Onların düşünceleri, sözleri ve o sıkıntılı dönemlerde insanlara açtıkları pencereler… Hala onlardan öğrenmemiz gerekenler olduğunu anladım.