Anadolu‘nun canparesi Balkanlar... Hep umutla ve hep hasretle anılır o topraklar. Birbirinden ayrılamazlar. Ama savaşlar sebebiyle oralardan buraya göç eden, buradan oralara gönderilen aileler. Hep bir yarım kalan, ama bir yandan da umudu anlatan. Mutlaka ailenizde bir akrabanızın yada çok yakın bir arkadaşınızın oradan göçmüş olma ihtimali vardır. O yüzden de bir “sevdalinka” türküsüdür Balkanlar, bitmeyen bir sevda türküsü gibi buruk…
Makedonya 2024 Gezi Rehberine biraz hüzünlü bir giriş yaptım değil mi? Hemen dağıtalım o havayı… Açalım şöyle güzel bir Vardar Ovası türküsünü, sırtınızı da yaslayın. Haydi şimdi Makedonya 2024 gezi rehberine başlayalım.
Çocuklar büyüdükçe onlarla beraber gezi programı yapmamız zorlaşıyor. YKS, LGS derken bir bakmışsınız, “Büyükle Gezin” moduna girmeye başlamışız. Bu nedenle çocuklarınız daha mini mini yaşlardayken, imkanınız olan her yere onlarla gidin. Beklemeyin büyüsünler diye…
“Büyükle Gezin” modunda olsamda yine de her yere çocukla gidilseydi nasıl olurdu, nelerle karşılaşırdım, yanımda neler taşımalıyım diye düşünmeden de yapamıyorum. Meslek hastalığı oldu sanırım 😉 O yüzden önce Makedonya ile ilgili ailelere yönelik seyahat bilgilerini detaylarıyla beraber bu yazımda bahsedeceğim. “Makedonya Gezilecek Yerler“ listesi de bir sonraki yazım olacak.
Balkanların incisi Makedonya‘yı en sonunda ekim ayında gezebilmek için zamanımız oldu.
Antonina turla yapmış olduğumuz seyahatte ülkenin detaylı tarihsel geçmişi ve kültürünü öğrenmenin yanısıra çok güzel anlar ve insanlar biriktirdik. Tabii ki bol fotolar çekildik, maceralar yaşadık, ama en önemlisi Makedonya‘nın ne kadar bize ve bizim de onlara benzediğimize şahit olduk. Açıkçası yurtdışına ilk defa çıkacaksanız, en güzel deneyim burayla başlamak olurdu. Çünkü sokaklar, insanlar, yemek kültürü, şarkılar size hep tanıdık geliyor. Mesela köfte yiyorsunuz bizimkilerden farksız, ama yanına kaymakla servis ediliyor. Şarkılar bizim tınılar, ama dil farklı. Gümrükte pasaporta damgayı basan polis bile “merhaba, hoşgeldiniz” diyebiliyor türkçe. Belki mahallesindeki bir Türk komşusunu ziyarete gelen akrabası olabilme şansınız var 😉
İçindekiler
Makedonya 2024 Gezi Rehberi
Makedonya hakkında genel bilgiler
♦Avrupa Birliğine giriş aşamasında olan Makedonya‘ya TC pasaportunuzla beraber hala vizesiz giriş yapabilirsiniz. (Not; 2024 yılında böyle, bundan sonraki yıllarda ziyaretiniz için kontrol etmenizi öneririm)
♦En güzel seyahat ne zamandır diye sorarsanız, açıkçası Ekim sonu hava yağışlı ve soğuktu. İklim şartları sert olan ülkeyi, Nisan-Mayıs ya da Ağustos- Eylül gibi gezerseniz daha keyif alırsınız. Yaz aylarında plan yaparsanız Ohri‘de daha uzun kalmanızı öneririm. Çünkü burası plajlarıyla çok popülermiş. Ohri Gölü, UNESCO tarafından dünya mirası listesine alınmış. Bu nedenle gölün çevresinde yer alan ülkeler, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya, çevre korumasına önem veriyorlar.
♦Ülkede ilaç satışında bayağı bir kontrol prosedürü uygulanıyor. Basit bir baş ağrısı için bile doktordan alınmış bir reçete olmazsa eczanelerden alamıyorsunuz. Bu nedenle seyahat süresince ihtiyacınız olabilecek tüm medikal ürünleri yanınıza almanızı öneriyorum.
♦Alışverişinizi çoğu yerde kredi kartıyla yapabiliyorsunuz. Bu genel olarak turistlerin çok kullandığı yerler olabiliyor. Ama bazı durumlarda nakit ödemezseniz sizi kabul etmeyen çok yerle karşılaşacaksınız. O yüzden döviz bürolarından Makedon Dinarı almanızı öneririm. Yanınıza Euro olarak para bulundurmanızda ayrıca faydalı. Çoğu yer hatta taksiler bile kabul ediyorlar. Fakat çevrim yaparken sizi kandırmasınlar, aman dikkat! Ayrıca Halkbankın şubelerini Ohri, Üsküp, Kalkandelen ve birçok şehirde bulabilirsiniz. (Önemli! US doları kabul etmiyorlar)
♦Pusetle rahat olursunuz, ama bazı yerlerde kaldırım ve yollar bizim ülkeye benziyor, benden söylemesi…
♦Elektrik prizi bizimkiyle uyumlu olduğu için ek bir dönüştürüceye ihtiyaç yok.
♦Her zaman musluktan su içebilirsiniz. Ohri ve çevresinde özellikle sakın suya para vermeyin, inanılmaz lezzetli. Mataralara doldurun, atın pusetlere.
♦Restoran tuvaletleri maalesef her yerde temiz değildi. Mümkünse ziyaret ettiğiniz cami, kilise ve müzeleri değerlendirin. Yalnız kişi başı 0.50 euro yanınızda bozuk bulundurun.
♦Seyahatinize Üsküp’ten Ohri‘ye geçerek başlayıp, tekrar Üsküpte bitirmenizi öneririm. Mümkünse Ohri‘ye üç hatta 4 gün ayırın. Burayı merkez alarak civarlarda yer alan şehirlere hatta doğa parklarına gidebilirsiniz. Buradan diğer şehirlere ziyaretinizde birer gün yeterli olacaktır. Belki Üsküp için vaktiniz varsa 2 gün daha keyifli olacaktır.
♦Ülkenin eski lideri Tito döneminden kalan çoğu kurallar ve işleyiş halen devam ediyor. Bunlardan en önemlisi herkesin kendi milliyetine uygun ilkokul ve ortaokula gitmesi. Dersler tabiki Makedonca, ama mutlaka Türkçe, Arnavutça ve başka hangi milliyette insan varsa onların diline uygun olarak okullarda ağırlıklı ders olarak veriliyor. (Çingeneler için bile ayrı okul ve eğitim var) Seyahatiniz esnasında bazı köy ve kasabaların Türk, Arnavut ve Makedon olarak ayrıldığını astıkları bayraklarla anlayabilirsiniz yada göğe uzanan minare yada kilise çan kulesinden. Üsküp‘te bir adet Türk Lisesi yer alıyor. Aşağıda yer alan alışveriş haritasına konumunu ekliyorum, gezip görmek isteyenlere!
♦Genel olarak Türk ve Makedonlar daha sakin ve turiste karşı anlayışlı, fakat Arnavutlar bayağı keskin tavırlarıyla dikkat çekiciler. Ohri gölünün kaynağının bulunduğu alanda yer alan restoranlarda kahve içmeye gelenleri bayağı sert üslupla konuşup, kapı dışarı eden Arnavutlar bulabilirsiniz. Bu arada yerel halk genel olarak Türkçeyi az çok anlıyor, ama cevabı kendi dillerinde ya da İngilizce verebiliyorlar. Sanırım bunun en büyük etkisi mahallerde yaşayan Türk ailelerin etkisi ve tabikisi dizilerimiz. Taksiciler, restoran yada alışveriş için girdiğiniz herhangi bir yerde sizin konuştuklarınızı anlıyorlar, benden söylemesi.
♦Makedonya‘da kapalı alanlarda sigara kullanımında yasak yok. Şaşırmayın! Ancak sanırım yasak olmadığı için çok kullanan da yok. Genel olarak kullananların turistler olduğunu görüyorsunuz, çünkü herkes alışkanlık doğrultusunda dışarıda sigarasını içiyor.
Makedonya’dan Hediyelik Ne alınır?
Makedonya gezisinde hediyelik ne alınır diyorsanız, tabiki o iş bende 😉 İşte sizin için önerilerim;
♦Ohri incisi, Ohri pembe elması, Üsküp fıstığı, ajvar sosu, kurutulmuş acı biberi, telkarı işine benzeyen duvar panoları başlıca olarak sayabilirim.
Ohri İncisi;
İstiridye kabuklarındaki sedefe uygulanan bir çeşit işlem sonucunda üretilmiş bir mücevher türüdür. Ohri merkezde yer alan eski çarşıda pekçok dükkanda satılan inciler bulabilirsiniz. Ama orijinal ve sertifikalı olanları nerede bulabilirim diyorsanız; Ohridski Biser Filevi önerebileceğim sertifikalı mağazadır. Lokasyon için aşağıdaki haritayı kullanabilirsiniz. Zaten iki ailenin bildiği ve sır gibi sakladığı bu reçeteyle üretilen incileri sadece kendi dükkanlarında bulabiliyorsunuz.
Ohri Pembe Elması;
Ohri’de bulunan pembe elması, Taverna MoMir’e akşam yemeğine gittiğimizde rehberimizden öğrendim. Buraya yakın bir mağazada satılıyor. Fakat kapalı olunca girip bakamadım. Eğer yolunuz düşerse MoMir civarındaki mağazalara sorabilirsiniz.
Üsküp Fıstığı;
Üsküp’te ne alalım diye sorduğumuzda rehberimiz Atilla bey, bu minnoş fıstıkları önerdi. Taze taze fıstıklardan kilo kilo alabilirsiniz. Eve döndüğünüzde hediyelik poşetlere bölüştürüp sevdiklerinize götürebilirsiniz. Lokasyon olarak Üsküp Rahibe Teresa Anma Evinin bulunduğu caddeyi kesen II. Dimitri Cupovski caddesinin üzerinde Makedonya isimli yer alan bir bakkalda satılıyor (Makedonya Kapısına doğru yürüyün solda kalıyor). Buraya mekanın fotosunu bırakıyorum, umarım bulabilirsiniz. (Eve gelince fıstıkları hemen cam kavanozlara stokladım. İnanın iki aydır hala yiyoruz, ve bayatlamadılar )
Resen Elmasından Tatmadan Dönmeyin;
Resen‘e giderken yol üzerinde pekçok elma bahçesi göreceksiniz. Tabi mevsimlerden sonbaharsa kırmızı tatlı elmalardan bulma şansınız var. (Pamuk Prenses’in yediği elmaya benziyor! Bence çocuklar bu nedenle yemeye doyamayacaklar) Özellikle yol üzerindeki köylerden ya da Resen içinde evlerinin önünde satanlardan alabilirsiniz.
Telkarı Takılar ve Duvar Süsleri;
Filigree olarak da bilinen telkari işlemeli mücevherler ya da duvar panoları, hediyelik olarak mükemmel bir seçenek olacaktır. İnce gümüş tellerle yapılan şık takılara bayağı rağbet görüyor. Mardin‘de en güzel hallerini gördüğüm telkari takıların, fiyatları burada daha uygun.
Ajvar Sosu;
Patlıcan, domates ve biberin közlenip sos haline getirilmiş hali olan “Ajvar”ı burada her yerde bulabilirsiniz, hatta her restoranda ön başlangıç olarak servis ediliyor. Marketlerden alabileceğiniz gibi yerel üreticilerde de hem Üsküp hemde Ohri’de alabileceğiniz dükkanlar vardı.
Vintage Elbiseler veya Antika Eşyalar
Özellikle Ohri eski çarşıda gezerken işlemeli folklorik gömlek ya da elbiseler satıldığını gördüm. Ayrıca bazı dükkanlarda antika sayılabilecek ve koleksiyon yapılabilecek madalyalar, iğneler, paralar kartpostallar, fincanlar ve benzeri eşyaları incelemenizi öneririm. Bu tarzdaki eşyalarda ülkenin kültürünü hissettirdiği için değeri ağır hediye olacaktır.
Makedonya’da Yemek Kültürü ve Restoranlar
Makedonya‘da çocuklu geziyorsanız merak etmeyin, çocuklar köfteye doyacak 😉 Çorbada var, misss. Ayrıca marketlerde derdinize deva olacaktır. Buralardan meyve, meyve suları, bebek bezleri, ıslak mendiller, paketli yiyecekler bulabilirsiniz. Hepsini anlatacağım, devam okumaya detaylar aşağıda 😉
Çoğu yerde Macar Gulaş çorbasına benzeyen ama kattıkları baharat, sebze ve çorbanın terbiyesiyle birleşince ondan daha lezzetlisi olan çorbayı bulabilirsiniz. Yanına sunulan pondik ekmekler her daim taze ve sıcak sunuluyor. Tereyağı olsaydı dediğiniz noktada, ajvar sosu ve sarımsaklı bir yağ çeşidi eşlikçi olarak bazı yerlerde veriliyor.
Et ve etten üretilen her türlü yiyecek hem hesaplı hemde gayet lezzetli. Hatta köftenin üzerine yanına getirdikleri kremayı sürerek yediğinizde hafif bir lezzet oluyor. Üsküp‘te köfte yemeğe gittiğinizde biraz servisi geç yapabilirler, sakin olun. Ayrıca yanınızda mutlaka nakit bulunsun, euro yada dinar farketmez. Eski Çarşının içinde yer alan Peçela’da dana etli çorba, köfte ve kurufasulyeyi aramızda bölüşerek yedik. Kurufasulye bahsedilen kadar lezzetli değildi, ancak çorba ve köfte güzeldi. Merak ediyorsanız ortaya güveçte kuru söyleyin, tatmamış olmazsınız, aklınızda kalmasın 😉
Fakat çocuklar bunları da beğenmezlerse Ohri‘de balık yemenizi öneriyorum. Burada size tavsiye edeceğim balık restoranı Taverna Momir, hem lezzet, hem fiyatlar, sunum ve manzara açısından güzel bir bileşim. Balık çorbalarını ve mevsim balıklarını sormanızı öneririm. Makedonya‘da yeşil salata istediğinizde mutlaka üstüne peynir rendeliyorlar, eğer istemiyorsanız belirtmenizde yarar var. Biz genel olarak her şeyi olduğu gibi aldık ve yedik. Peynir rendeli salatayı da beğendiğimi söylemeliyim. Tatlılar açısındansa sınıfta kaldı diyebilirim.
Köfte, balık ya da balık çorbası istemiyorsanız, Ohri merkez sahil kesiminde pizza yiyebilirsiniz. Hotel Aleksandrija‘nın içindeki restorandan biz memnun kaldık.
Tatlılar açısından biraz hayal kırıklığına uğradım diyebilirim. Tulumbanın anavatanı denilen Ohri’de tatmaya vakit bulamadığımız için, Üsküp‘teki Ohrid pastanesinde yediğim tatlı beklediğim gibi çıkmadı. Ama bu pastanenin tiramisu‘su denemeye değer ve espressosu 😉
Kalkandelen şehrinin dışında yer alan Bakal restoran‘da “Tufahiye Tatlısı” yedik. Bu muhteşem bir lezzetti. Fırınlanmış elmanın üstüne kavrulmuş ceviz ve sos. Eğer yolunuz düşerse Bakal’da yemek yemenizi şiddetle öneriyorum. Dana etli çorba, Şardağ köftesi ve yanında avar sosu, kaymağıyla aklımdan silinmeyecek bir lezzet köşesi oldu bu restoran. Yalnız gitmeden önce rezervasyon yapılmasını öneriyorlar.
Manastır Askeri İdadisinin bulunduğu Bitola şehrinde de Cafe Aero‘da oturduk ve dinlendik. Burada kahve molası verebilir yanında atıştırmalık birşeyler bulabilirsiniz. Cafe Aero’nun bulunduğu cadde, şehrin İstiklal Caddesi gibi. Yerel halk, bu caddenin üzerindeki restoran ve kafelerde arkadaşlarıyla buluşup zaman geçiriyorlar.
Üsküp’te akşam yemeği için Stara Kuka restoranında rezervasyonumuz vardı. Tarihi bir restoran olan mekanın girişi salaş olsada içine girdiğinizde eski türk evlerini andıran mimarisi ve şadırvanıyla bambaşka bir dünyaya adım atıyorsunuz. Biz et çeşitlerini ortaya karışık olarak aldık. Tabi her zaman olduğu üzere, yanında peynirli salata, ajvar sosu, sarımsak yağı, peynirimsi krema da yemeğin eşlikçisi oldu. Açıkçası burada ne yerseniz yiyin herşeyi beğenirsiniz.
Makedonya’da Nerede Kalınır?
Park Lake Side Hotel
Ohri Gölü sahilinde yer alan otel, manzarası ve merkeze taksiyle 5 dakika mesafede olması sebebiyle bizim hoşumuza gitti. Odalar, sanki apartman dairesinden otel odasına dönüştürülmüş. Bunun sebebi yaz turizminde ailelerin haftalık olarak kalması nedeniyle mutfak kullanım ihtiyaçlarının olması sanırım. Odalarda yer alan büyük balkonlar, yaz ve bahar aylarında manzaranın keyifini çıkarabileceğiniz konforu sağlıyor. Isıtmayı elektrikli radyatör ve klimayla sağladık, yeterli oldu. Kahvaltı ve yemekte verilen otelin, kahvaltı sunumu yeterliydi. Sadece yanınıza meyve alıp, restorandan çıkmanıza kızıyorlar o kadar, anlamlandıramadık, benden söylemesi.
Hotel Saint Naum
Ohri Gölünün sahilinde, Saint Naum kilisesinin yanıbaşında bulunan bu otele konumu sebebiyle bayıldım. Bana neden Büyükada‘da yer alan tepedeki kır gazinosunu hatırlattı. Biz bu otelde kalmadık. Ama Ohri Gölünün kaynağında bulunan bu otelde ayrıca restoranda yer alıyor. Bu otelde sunulan hizmet ve odaların kalitesi nasıl bilemiyorum, ayrıca Ohri merkezede 25 dakika gibi bir uzaklıkta olduğunu belirtmek isterim. Doğanın içinde ve tarihi bir lokasyonda olması nedeniyle notlarım arasına alıyorum. Olur da bir gün yolum buraya tekrar düşerse, kesinlikle birkaç gün kalacağım yerdir.
Holiday Inn Skopje
Açıkçası, Ohride kaldığımız otelden sonra burası daha bir otel gibiydi. Konum olarak eski ve yeni Üsküp‘te görülecek yerlere yürüme mesafesinde. Ayrıca akşam yemeği için önerdiğim Stara Kuka “Old House” restorana yine 5 dakika uzaklıkta yer alıyor. Kahvaltı, oda konforu ve temizliği, şehir merkezinde olması gibi sebeplerle yine gelirsem kalmayı tercih edeceğim otel olduğunu söyleyebilirim.
♦Yukarda bahsettiğim dükkan, otel, kafe ve restoranların lokasyonlarını aşağıdaki haritada bulabilirsiniz.
Türk izleriyle dolu Makedonya seyahatimizde sanki Safranboluyu ya da Cumalıkızık‘ı ziyaret ediyormuşum hissettim. İnsanların sıcaklığı, bizlere benzemeleri, söylediklerimizi anlamaları, çarşılarındaki kuyumcuları, camileri, kiliseleri, tekkeleri, yemekleriyle adeta 30-40 yıl önceki Türkiye‘yi yaşadım. Umarım Makedonya seyahatinizde planlarınızı yapmadan önce yazımla karşılaşmış olursunuz. (Makedonya Gezilecek Yerler Listesi ‘ni de yayınladım, linkten bir göz atabilirsiniz.)
Şimdiden herkese keyifli seyahatler diliyorum. Yazıma eklemek istediğiniz yerler ve önemli noktalar varsa, aşağıdaki yorumlara yazarsanız herkes faydalanacaktır.
Bir gün yollarda karşılaşmak ümidiyle, sevgiyle kalın 😉